Ból gardła spowodowany zapaleniem błony śluzowej gardła jest jednym z częstszych powodów wizyt pacjentów u lekarzy pierwszego kontaktu. Przyczyną wystąpienia dolegliwości zwykle są wirusy, rzadziej bakterie. Rozpoznanie źródła bólu gardła jest kluczowe, ponieważ od tego zależy dobór odpowiedniej formy leczenia. Czy ból gardła zawsze powinien być konsultowany z lekarzem? Jak złagodzić ból gardła? Sprawdź!
Ból gardła – przyczyny
Źródłem bólu może być zapalenie gardła. Szacuje się, że niemal 70-85% przypadków zapalenia gardła ma podłoże wirusowe. Chorobę wywołują głównie rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, a także wirusy grypy i paragrypy.
Przyczyną bólu gardła zdecydowanie rzadziej są bakterie, które powodują ok. 15% wszystkich zachorowań u dzieci i 4-10% wśród dorosłych. Źródłem zakażenia zazwyczaj są Gram-dodatnie paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes). Inne bakterie rzadko kiedy powodują infekcje gardła.
Ból gardła równie dobrze może być wynikiem uszkodzenia mechanicznego, wdychania dymu papierosowego lub utknięcia ciała obcego w gardle. Spowodować go może także alergia lub suche powietrze.
Objawy bólu gardła
Objawy zapalenia gardła to przede wszystkim ból gardła, dyskomfort podczas przełykania, drapanie w gardle, niekiedy nawet trudności w mówieniu. Występujące razem z bólem gardła objawy zależne są bezpośrednio od przyczyny choroby.
Wirusowe zapalenie gardła
Infekcja wirusowa rozwija się stopniowo i przebiega dość łagodnie. Za zakażeniem wirusowym przemawiają takie objawy jak:
- kaszel,
- katar (zatkany nos),
- biegunka,
- bóle mięśniowe,
- zapalenie spojówek,
- bóle głowy,
- temp. poniżej 38°C.
Bakteryjne zapalenie gardła
Charakterystyczny dla infekcji bakteryjnej jest nagły i ostry początek. Na bakteryjne zapalenie gardła wskazują następujące objawy:
- gorączka (temp. powyżej 38°C),
- nudności,
- wymioty,
- obrzęk migdałków,
- powiększenie węzłów chłonnych,
Czy z bólem gardła trzeba iść do lekarza?
Decyzję o odbyciu konsultacji lekarskiej należy podjąć na podstawie ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia. Z infekcją wirusową często można poradzić sobie samemu przy zastosowaniu domowych metod leczenia. Z kolei w przypadku infekcji wywołanej przez bakterie konieczne jest podanie antybiotyku, więc wizyta u lekarza jest wskazana.
Ból gardła – diagnostyka
Rozpoznanie zapalenia gardła najczęściej stawiane jest przez lekarzy na podstawie samych objawów klinicznych. W razie podejrzenia infekcji wirusowej zwykle nie ma konieczności przeprowadzania dodatkowych badań, ponieważ nie ma to wpływu na leczenie. Na podstawie obrazu klinicznego lekarz może z pewnym prawdopodobieństwem wskazać, który rodzaj wirusa jest odpowiedzialny za rozwój infekcji.
W różnicowaniu wirusowego i bakteryjnego zapalenia gardła zastosowanie znajduje skala McIsaaka/Centora. Infekcję bakteryjną należy podejrzewać w przypadku bólu gardła, któremu towarzyszy temperatura powyżej 38°C, powiększone i bolesne węzły chłonne szyjne oraz wysięk na migdałkach. Jednocześnie należy podkreślić, że bakteryjne zapalenie gardła jest bardziej prawdopodobnie w grupie wiekowej 5-15 lat. Dla potwierdzenia bakteryjnej etiologii zapalenia gardła wykonuje się posiew wymazu z gardła.
Leczenie bólu gardła
Postępowanie lecznicze w przypadku bólu gardła ukierunkowane jest na usunięcie przyczyny dolegliwości, skróceniu czasu trwania infekcji i złagodzenie objawów chorobowych. Ponadto ma zapobiec występowaniu powikłań.
Jeśli infekcja gardła wywołana jest przez wirusy, to zastosowanie znajduje leczenie objawowe. Zalecane są przede wszystkim leki przeciwbólowe. Chory powinien płukać gardło wodą z solą oraz stosować inhalacje izotonicznym roztworem soli. Ponadto powinien dbać o odpowiednie nawodnienie i nawilżenie powietrza w domu. Istotny jest oszczędzający tryb życia.
U pacjentów z potwierdzonym zakażeniem bakteryjnym powinna zostać wdrożona antybiotykoterapia. Lekarz w takim przypadku przepisuje lek z grupy penicylin.
Ból gardła – powikłania
Powikłania zapalenia gardła zwykle dotyczą infekcji bakteryjnych, choć mogą pojawić się także na skutek choroby o podłożu wirusowym. Ryzyko wystąpienia powikłań zmniejsza odpowiedni dobór leków i przestrzeganie zaleceń lekarza w zakresie ich przyjmowania.
Powikłania bakteryjnego zapalenia gardła dzielą się na miejscowe i ogólnoustrojowe. Wśród miejscowych wyróżnia się m.in. ropień okołomigdałkowy, ropne zapalenie węzłów chłonnych, zapalenie ucha środkowego, a wśród ogólnoustrojowych gorączkę reumatyczną i kłębuszkowe zapalenie nerek.
Bibliografia:
1. Zagor M., Czarnecka P., Janoska-Jaździk M., Ostre i przewlekłe zapalenie gardła, Medycyna Praktyczna, Otolaryngologia, 2018.
2. Kalicki B., Milart J., Wachnicka‐Bąk A. i in., Ból gardła – kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?, Pediatr Med Rodz 2012, 8 (2), p. 107‐110.
3. Gowin E., Horst-Sikorska W., Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, Farmacja Współczesna, 2012; 5: 83-89.
Przeczytaj również
Magnez B6 – jak brać, żeby się nie nabrać?
